Plagweg 15
7399 RL Empe

Omschrijving

In het prachtige landelijke (natuur)gebied tussen Eerbeek, Zutphen en Voorst ligt deze voormalig Nederlands Hervormd plattelandskerk (Bethel) uit 1902. Dit kerkgebouw is volledig onder architectuur gerestaureerd en verbouwd tot woonhuis. De authentieke buitenzijde is daarbij bewaard gebleven en aan de binnenzijde zijn de kenmerkende profileringen teruggebracht en is de woning voorzien van alle comfort van deze tijd. Het betreft een gemeentelijk monument.

U komt binnen door de statige deur aan de voorzijde. Hier is de hal gesitueerd met de originele kerkvloer. Het voorportaal geeft toegang tot de hal, de voorraadkast, de garderobe en het trapje naar de verhoogde living. Doordat de vloer is verhoogd heeft u een fraai uitzicht door de glas in lood kerkramen over de weilanden. De woonkamer en open werkkamer hebben een visgraat eiken parketvloer en een houtkachel. De plafonds zijn hier circa 3,65m hoog. Boven de voordeur is het oude koor bewaard gebleven. Door de openslaande deuren komt u in de keuken. Eerst is er nog een verhoogde leefruimte dat via een trapje naar beneden overloopt in het keukengedeelte (deze ruimte was de voormalige consistorie). De keuken is uitgevoerd in een landelijke stijl en voorzien van natuurstenen vloer met vloerverwarming, massieve houten keukenkastjes met paneeldeuren, hardstenen aanrecht en inbouwapparatuur (6 pits Boretti fornuis met oven, afzuigkap, afwasmachine en koelkast met vriezer).

1e Verdieping: overloop, 3 slaapkamers, voorzien van dakramen en fraai rond raam in de achter-en voorgevel. De ruime badkamer is voorzien van een douche en dubbele wastafel. Op de overloop is een separaat toilet. De waskamer heeft een aansluiting voor een wasmachine, droger en de opstelling van de c.v. ketel.

2e Verdieping: middels vlizotrap te bereiken bergzolder.

Dit bijzondere huis is voorzien van voorzetramen voor de recent gerestaureerde, getoogde glas in lood ramen. Alle wanden en plafonds zijn gestuct. Door de hoge plafonds en grote ramen is er van alle kanten een prachtige lichtinval in de woning.

De nieuwgebouwde gepotdekselde garage is voorzien van een vliering en van elektra. Op de zuidzijde is een overkapping met terras. Tevens is er een houtopslag en een fietsenschuur aanwezig.

De prachtig aangelegde tuinen zijn verdeeld in een gedeelte gazon, boomgaard, bloemenborders en vijverpartij. Rond de vijver treft u diverse libelles, kikkers en soms een ringslang. De terrassen zijn bestraat met oude steentjes. Er zijn diverse bijzondere plekjes waar je kunt genieten van de natuur en de rust. De boomgaard omvat een walnoot, kastanje, kers, peer en 3 appelbomen. Er is een bron in de tuin aanwezig.

Vanuit het huis heeft u een prachtig uitzicht over de akkers, waar de hazen en reeën volop knabbelen van divers lekkers. De omliggende akkers worden afgewisseld door bos- en weidestroken die onder Natuurmonumenten vallen. Het inmiddels bekende natuurgebied Empese en Tondenseheide ligt hemelsbreed op 1 km van deze verbouwde plattelandskerk.

Empe is goed ontsloten, ca. 10 km. van de snelwegen A1 en A50 en ca. 3 km. van het NS station Empe/Voorst. Plaatsen als Apeldoorn en Zutphen zijn binnen 10-15 minuten aan te rijden.

Tekst uit het boek over Empe over de geschiedenis van het gebouw:
Omtrent 1900 waren er in Empe, net als overal in de omgeving, nagenoeg geen verharde wegen en de zandwegen waren zo slecht dat deze ’s winters bijna onbegaanbaar waren. Daarom werden er in de familie Weijenberg op het Hontsveld, op de deel van boerderij het Hengelaar, door de toenmalige Voorster predikanten, Van Linkdonk en Hellemans, door de week regelmatig kerkelijke samenkomsten gehouden. De mensen uit de buitengebieden hoefden dan niet helemaal naar de kerk in Voorst te lopen. Er kwam echter behoefte aan een kerkje ter plaatse. In 1902 stelde Willem Jan Garrits van de Broekweide een grondperceel van ongeveer vier aren kosteloos beschikbaar. Aan de hand van het bestek waren er bij de kerkenraad een aantal inschrijvingen binnen gekomen. Uiteindelijk werd de bouw van het kerkgebouw in het zogenaamde Emperveld gegund aan metselaar Radstake uit Voorst en timmerman Weijenberg uit de Hoven, die direct met de bouw van start gingen. De akte werd in november 1902 door arrondissements deurwaarder G.J. te Roller uit Voorst, tegen betaling ban f 5,40, opgemaakt. De kerkenraad werd vertegenwoordigd door de predikant Willem Hellemans, de ouderlingen Antonie Oudenampsen, Evert Bleumink en Evert Jan Hummelman en de diakenen Gerrit Weenink, Gerrit Willem Bloemkolk en Johan Weijenberg. De laatste woonde in Empe en was ook een belangrijk initiatiefnemer, de anderen waren afkomstig uit Voorst. De verkoopakte vermeldt nog dat de eigenaar de grond uitsluitend afstaat om daarop het thans in aanbouw zijnde “locaal voor evangelisatie” te stichten en dat daarop nimmer een woning mag worden gebouwd. Ook moest de kerkenraad het perceel behoorlijk afrasteren. De stichtingskosten bedroegen toen f 2.207,53 en verder is nog bekend dat voor de preekstoel f 86,- en voor de banken f 196,- moest worden betaald. Officieel werd het gebouw 8 maart 1903 ingewijd en kreeg de naam Bethel, dat “Huis van God” betekent, maar al spoedig werd het door de omwonenden en de kerkgangers “het Lokaal” genoemd. In de eerste jaren was er een apart kerkbestuur dat heel zelfstandig de zaken behartigde. Toch bleek het later efficiënter te zijn om met de Voorster kerkenraad samen te gaan en werden de zaken vanuit Voorst geregeld. De befaamde predikant H.J. de Groot, onder meer schrijver van het bekende boek “Schaap en bok in één Hok”, redigeerde jarenlang het christelijk weekblad “Ons Zonsdagblad”. In Voorst begon de dienst iedere zondag om 10:00 uur. In Bethel was er niet iedere zondag dienst en werd deze altijd ’s middags gehouden. In “Ons Zonsdagblad” stonden ook de preekbeurten vermeld. In 1915 zou op kerstavond om 18:00 uur in Bethel de samenkomst plaatsvinden en voor het eerst zou er dan gaslicht worden gebruikt. Later toen er twee predikanten in Voorst stonden, werd er ook in Bethel ´s morgens dienst gehouden. In 1943 heeft de kerkvoogdij de grond waarop Bethel is gebouwd van de heer Garrits Jan Voskamp de eerste koster en zou dat tot 1951 blijven, waarna deze functie door Albert Eggink tot 1964 werd vervuld, die op zijn beurt weer door Rieke Garrits-Bolink werd opgevolgd. Vanaf 1969 tot aan de sluiting in 1995 stonden Lies en Gert Aalders iedere zondag voor de predikant en de kerkgangers klaar. In het eenvoudige interieur hingen aan de wand twee bijbelteksten namelijk: “Dat uw ogen open zijn dag en nacht over dit huis” en “Laat ons onze onderlinge bijeenkomsten niet nalaten”. De samenzang werd eerst door een harmonium begeleid, dat op het zoldertje boven de entreehal as gesitueerd. Later kwam er een elektronisch orgel, dat achter in het gebouw was geplaatst. Verschillende personen hebben de gemeente vrijwillig op het orgel begeleid. Vanaf 1968 tot aan de sluiting heeft Ben Tekelenburg, zonder onderbreking, het orgelspel voor zijn rekening genomen. Doordat het gebouw kenmerkend is voor het ontstaan van kerkelijke instellingen op het platteland omstreeks 1900, werd het in 1989 op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. Het door de gemeente opgemaakte rapport vermeldt onder andere, dat het zaalkerkje, gebouwd op een rechthoekige plattegrond, afgedekt met een zadeldak, veel specifieke kenmerken heeft. Kenmerkend is de halfronde rollaag boven de deur, met bovenlicht, met daarboven een terugleggende gepleisterde trommel waarop de naam “Bethel”. De vensters van gegoten ijzer zijn aan de bovenzijde eveneens afgesloten met een halfronde rollaag. In de geveltop zijn twee gepleisterde paneeltjes waarop “anno” en “1902” zijn aangebracht. Verder worden de gevels met twee muizetandlijsten doorsneden. Behalve kerk heeft Bethel meerdere functies gekend: gedurende de laatste acht maanden van de oorlog was het een opvangadres voor de Arnhemse evacués, tijdens de verbouwing in 1951/1952 van de Emper school fungeerde het als leslokaal. Na dit oneigenlijke gebruik van Bethel werd het de hoogste tijd voor een grondige opknapbeurt. Om te beginnen werd de originele estriken vloer door smalle planken vervangen. Vervolgens kwam er een lambrisering langs de muren en werden de banken glanzend groen geschilderd. Verder werden de Bijbelteksten op de muur geschilderd, kreeg de preekstoel een opknapbeurt en verdween het originele balkenplafond achter wit gesausde boardplaten. In de wintermaanden werd er nog catechisatie gegeven en was het een oefenruimte voor menig zangkoor. Maar zoals ook elders liep het aantal kerkgangers in de loop der tijd terug, daarnaast zorgden de stijgende kosten van het onderhoud voor financiële problemen. Dit alles had tot gevolg, dat de kerkenraad in 1995 besloot de kerkdiensten te beëindigen en Bethel te verkopen. Zondagmiddag 18 juni 1995 leidde dominee G.J.V. Solinger, voor de laatste keer, een kerkdienst in Bethel. Zoals was te verwachten, kwamen velen die zich op welke wijze dan ook met het gebouw verbonden voelden deze zondag voor het laatst samen. Het kostersechtpaar Aalders, officieel was Lies kosteres – op 1 januari 1994 vierde zij haar 25-jarig jubileum – vormde eveneens het middelpunt omdat zij samen zo lang op een bijzondere wijze invulling aan het kostersambt hadden gegeven. Oud-voorganger Joh. Nijkamp uit Twello memoreerde de sfeer van de kerkdiensten en de dertiger jaren. Tot op hoge leeftijd mocht de kerkraad nog een beroep op hem doen. Nadat de gemeente Brummen het bestemmingsplan ter plaatse had gewijzigd, zodat het gebouw een woonfunctie of eveneens als atelier gebruikt zou kunnen worden, werd door de kerkenraad tot verkoop overgegaan en kwam het karakteristieke gebouw in particulier bezit.